Yürütme Fonksiyonu ve Yürütme İşletmeleri

Yürütme Fonksiyonu ve Yürütme İşletmeleri Nelerdir?

Türkiye’de yürütme fonksiyonu sadece özel, somut, bireysel işlemler yapmaktan ibaret sayılamaz. Yürütme fonksiyonu kavramına bu tür işlemler kadar düzenleyici ve kural koyucu işlemler de girer. Anayasanın 8.maddesine göre, yürütme yetkisi ve görevi Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından anayasaya ve kanunlara uygun olarak yerine getirilir. Anayasamız yürütmenin düzenleyici işlemlerini KHK, tüzük, yönetmelik ve Cumhurbaşkanı Kararnamesi olarak belirlemiştir.

a. Kanun Hükmünde Kararnameler: Kural olarak önemli ve acil durumlarda başvurulmak üzere,
yürütmenin belli konularda, TBMM’nin vermiş olduğu yetki çerçevesinde, kanun hükmünde düzenleme
yapmasına olanak sağlayan yürütme işlemidir.

KHK’nin “konu”su genel çerçevesi itibariyle yetki kanununda belirlenir. Yetki kanunu KHK’nin amacını kapsamını ve ilkelerini göstermek zorunda olduğuna göre yetki somutlaştırılmış belli bir alanda tanınmış olmaktadır. KHK’nin konusu yetki kanununda belirlenmiş alanın dışına çıkamaz.

b. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi: Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinin kuruluşunu, teşkilat ve
çalışma esasları ile personel atama işlemlerinin Cumhurbaşkanı tarafından gerçekleştirilmesini
sağlayan bir kararname türüdür.

c. Tüzükler: Kanunun uygulanmasını göstermek ya da emrettiği işleri belirtmek üzere Danıştay’ın
incelemesinden geçirilmek koşuluyla Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır.
Anayasamıza göre tüzüklerin konusu “kanunun uygulanmasını göstermek” veya “kanunun emrettiği
işler “i belirtmektir.

d. Yönetmelikler: Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerince, kendi görev alanlarını
ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmayacak
biçimde çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır. Yönetmeliğin konusu kanunların ve tüzüklerin
uygulanmasının sağlanmasıdır.

Yürütme Organının Yapısı

Anayasamıza göre yürütme yetkisi ve görevi Cumhurbaşkanı ile Bakanlar Kurulu tarafından Anayasa ya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir (duailst yapı).

Cumhurbaşkanı’nın seçimi

Anayasanın 101. maddesinin yeni şekline göre:

“Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi

üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanı’nın görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanlığı’na Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi yirmi milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkündür.”