Tır Sisteminin Temel Özellikleri

Tır Sisteminin Temel Özellikleri Nelerdir?

TIR rejimi altında taşınan eşyadan yol boyu Gümrük idarelerince ithal veya ihraç vergi ve resimleri tahsil edilmez veya teminat alınmaz.

Muayene Edilmeme

Mühürlü karayolu taşıtları, taşıt dizileri veya konteynerlerde taşınan eşya genel kural olarak, yol boyu Gümrük idarelerinde muayeneye tabi tutulmaz. Bununla beraber Gümrük makamları, istisnai durumlarda ve özellikle bir yolsuzluk şüphesi halinde, suistimalleri önlemek için bu idarelerde eşyayı muayene edebilirler.

Dahili Transitte TIR Karnesi Kullanılamaz

Türkiye Gümrük Bölgesindeki bir Gümrük İdaresinden (Serbest Bölgeler dahil) diğer bir Gümrük İdaresine eşya taşımalarında; sadece bu iki gümrük arasında TIR işlemini başlatan ve TIR işlemini sona erdiren TIR karnesi kullanılamaz.

Karayolu Taşıtları İçin TIR Karnesi Varsa Başka Belge Gerekmez

TIR rejimi altında eşya taşıyan karayolu taşıtları, taşıt dizileri veya konteynerlerin geçici kabulleri için hiçbir özel belge istenmez. Karayolu taşıtları, taşıt dizileri veya konteynerler için hiçbir teminat aranmaz.

Herhangi bir Akit Tarafın, varış noktasındaki Gümrük idaresinde, karayolu taşıtlarının, taşıt dizilerinin veya konteynerlerin TIR işlemi bitince tekrar yurt dışı edilmesini sağlamak amacı ile ulusal mevzuatında öngörülen formaliteleri uygulamasına engel teşkil etmez.

Yabancı plakalı bir araç boş olarak giriş yapıyor ise, bu aracın çıkışını sağlamak üzere Gümrüklerden Geçiş Karnesi yada Taşıt Giriş-Çıkış Formu düzenlenerek aracın girişine izin verilir. Bu araç TIR Karnesi kapsamında yüklü olarak geliyor ise giriş gümrük idarelerinde aracın geçici girişi için herhangi bir belge istenmez. Varış Gümrük İdarelerinde; eşyanın tümü boşaltıldıktan ve TIR Karne işlemi tamamen sona erdikten sonra, yabancı taşıta, geçici ithal talebine esas olan faaliyet için verilen süre veya çıkış gümrüğüne sevkedildiği durumda transit süresini havi Taşıt Giriş-Çıkış Formu düzenlenerek işlem yapılır.

Taşıt Giriş Çıkış Formunda yurtta kalma süresi 30 güne kadar belirlenebilir. Bu süre içerisinde yabancı aracın ya yük almak üzere bir iç gümrüğe yada boş olarak çıkış yapmak üzere çıkış gümrüğüne gitmesi ve düzenlenen Taşıt Giriş Çıkış Formunu ibraz etmesi gerekir.

Transit Süresi ve Güzergah

Gümrük makamları, kendi ülkeleri içindeki yolculuklar için bir süre sınırlaması koyabilecekleri gibi, karayolu taşıtlarının, taşıt dizilerinin veya konteynelerin belirli bir yol takip etmelerini de isteyebilirler.

• Nisan-Mayıs Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül aylarında azami 144 saat,
• Ekim-Kasım-Aralık-Ocak-Şubat-Mart aylarında azami 192 saat, olarak tanınacaktır.

Gümrük idarelerince verilen süreler geçtikten sonra varış gümrük idaresine gelen araç için 4458 sayılı Gümrük Kanununun 241 nci maddesi uyarınca para cezası uygulanacaktır. Ancak, Hareket gümrük idaresince verilen transit süresinin, güvenlik sorunu, arıza, kaza, yol yapımı, yol kapanması, hastalanma veya araç şoförünün emniyeti suistimal suçu işlemesi veya başka bir nedenle geçirilmesi halinde, ilgililerin en yakın Emniyet, Jandarma, Gümrük, Sağlık gibi ilgili mercilerden alacakları belgelerle bu durumlarını belgelendirmeleri halinde öngörülen para cezası uygulanmayacaktır.

Gümrük Değişikliği

a. Giriş veya hareket Gümrüğü tarafından, TIR karnesine kaydedilen Çıkış Gümrüğünden başka bir Gümrük İdaresinden çıkarılmak istenen yabancı plakalı taşıt veya serbest dolaşımda olmayan eşyayı taşıyan Türk plakalı taşıt için Gümrük idarelerini tatmin edecek mücbir sebep bulunduğunda taşıt açılarak, Gümrük idare Amiri, muayene ile görevli memur, kolcu ve Gümrük Muhafaza idare Amirinden oluşacak dört kişilik bir heyet huzurunda muayenesi yapılır.  Eşya TIR karnesine uygun bulunduğu takdirde, taşıt tekrar mühür altına alınarak 4458 sayılı Gümrük Kanununun 241 /1 inci maddesinde yer alan para cezası da tatbik ve tahsil edildikten sonra taşıtın çıkışına izin verilir veya belirlenen çıkış gümrüğüne sevkedilir.

Heyet tarafından tanzim edilen dört nüsha tutanağın;

• Birinci nüshası TIR karnesi çıkış yaprağına eklenir,
• ikinci nüshası Gümrük İdaresinde,
• Üçüncü nüshası Gümrük Muhafaza idaresinde saklanır.
• Dördüncü nüshası sürücüye verilir.

b. İhraç eşyası taşıyan Türk plakalı taşıtlar, bu tebliğde belirlenen güzergahlara bağlı kalmak zorunda olmadığından, hareket gümrük idaresince TIR karnesinde belirlenen çıkış gümrüğünden başka bir gümrük idaresinden çıkış yapmak isteyen ihracat eşyası taşıyan Türk plakalı taşıtlar için yapılan bu güzergah değişikliği sebebiyle usulsüzlük cezası uygulanmaz. Kuvvetli suphe, ihbar veya özel durumlar dışında sadece güzergah değişikliği nedeniyle taşıtın açılması ve eşyanın tam tespiti suretiyle muayenesi yapılamaz. Gümrük işlemlerinin tamamlanmasından sonra lüzumu halinde taşıta mühür tatbik edilerek çıkışına izin verilir.

c. Giriş Gümrük İdareleri, TIR karnesi kapsamında yapılan taşımacılıkta TIR karnesinin 22 no.lu bölümünde güzergah, varış veya çıkış gümrüğünü belirtmek zorunda olduklarından, Akit ülke hareket gümrük idaresince TIR karnesinin 12 no.lu bölümünde belirlenmiş olan Türkiye’deki Varış Gümrük İdarelerinin sırasının değiştirilmesi talep edildiğinde veya 12 no’lu bölümde varış veya çıkış gümrüğü hiç belirtilmemiş ya da yanlış bir gümrük idaresi yazılmış olduğu durumlarda; taşımacının talebi doğrultusunda eşyaya ait yükleme listesi, CMR, Çeki Listesi ve Fatura gibi belgelere bakılarak işlem yapılır ve bu değişiklik sebebiyle bir usulsüzlük cezası uygulanmaz.

d. Giriş Gümrük idaresi tarafından sevkediien TIR karnesinde adı yazılı olan varış gümrüğünden başka bir gümrük idaresine eşya boşaltılmak istenmesi halinde, gümrük idaresini tatmin edecek mücbir sebep (ithalatçıdan alınacak yazı ile birlikte uluslararası kabul görmüş, CMR, Fatura gibi belgelerle müracaat edilmesi halinde) bulunduğunda bu talep kabul edilir, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 241/1 inci maddesinde yer alan para cezası uygulanarak diğer işlemler sonuçlandırılır.

e. Bu maddenin (a) ve (d) bendlerindeki mücbir sebeplerin varlığı halinde yapılan gümrük değişikliği talebi; müracaat edilen gümrük idareleri tarafından mücbir sebebin uygun bulunması halinde kabul edilir. İşlem daha önce belirlenen güzergahın ihlali olarak değerlendirilmez.