Tır Mevzuatı Garanti Sistemi

Tır Mevzuatı Garanti Sistemi Nedir?

TIR Transit rejiminin ikinci temel unsuru ise Uluslararası Garanti Sistemi’dir. Bu sistem, transit operasyonları sırasında oluşabilecek gümrük vergi ve resim risklerinin TIR Taşımacılık Operatörüne ulaşılamadığı veya ondan tahsil edilemediği durumlarda, bu riskin ulusal kefil kuruluş tarafından karşılanması üzerine tasarlanmıştır.

Bir ülkede taşımacılık sektörünün çıkarlarını temsil eden ve o ülkenin Gümrük idaresi tarafından yetki verilmiş her kefil kuruluş, söz konusu ülke topraklarında TIR Taşımacılık operasyonu esnasında, herhangi bir uygunsuzluk yüzünden oluşan her türlü gümrük vergi ve resimleri için ödeme yapmayı garanti eder. Bu ulusal kefil kuruluş, bizzat kendisi tarafından ya da başka bir ülkedeki yetkili kuruluş tarafından dağıtılan TIR Karnesi himayesinde ulusal ve yabancı taşıyıcıların vergi ve resimlerinin ödenmesini garanti eder.

Tüm ulusal kefil kuruluşları TIR ülkelerinin tamamını birleştiren bir garanti zinciri oluştururlar. Günümüzde en iyi işleyen garanti zinciri, dünyanın her yerinde kara taşımacılık operatörlerinin çıkarlarını temsil eden bir sivil toplum kuruluşu olan Uluslararası Kara Taşımacılığı Birliği (IRU) tarafından Cenevre’den (İsviçre) yönetilmekte ve desteklenmektedir. Türkiye’de kefil Kuruluş ise TOBB’dir.

Halen, ulusal birliklerden her bir TIR Karnesi için talep edilecek azami meblağı 50,000 $ olarak önerilmektedir. Ülkemizde de kefil kuruluş TOBB’nin her TIR Karnesi başına Gümrük idaresine karşı sorumlu olduğu tutar 50.000.- ABD Doları ile sınırlandırılmıştır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir konu ise TIR Karne Hamilinin sorumluluğunun sınırsız olduğudur. Diğer bir deyişle yukarıdaki maddi sınır sadece kefil kuruluştan yapılacak talep için geçerlidir. Gümrük İdarelerinin TIR Karne Hamilinden yani nakliyeciden talep yapacağı maddi bir sınır bulunmamaktadır.

TIR Yönetim Kurulu’nun gözetiminde (TIREXB), IRU günümüzde TIR Karnelerini merkezi olarak basan ve imzaladığı karşılıklı anlaşmanın şartları çerçevesinde ulusal kefil kuruluşlarına dağıtan tek uluslararası yetkilendirilmiş organizasyondur. TIR Karneleri verilirken belirlenen 60 günlük geçerlilik süresi TIR Karnesinin Kapak sayfasının 1 numaralı hanesine yazılmak ve bu süre içerisinde ilk hareket noktasındaki gümrük idaresinde işlem görmek zorundadır. TIR Karnesinin geçerlilik süresi hiçbir şekilde uzamaz. İlk Hareket Gümrük idaresinde işlem gören TIR Karnesi, varış noktasındaki son gümrük idaresinde TIR işleminin tamamlanmasına değin geçerliliğini korur.