Franchising ile Lisans Arasındaki Fark Nedir?
Lisans anlaşmaları ve franchising arasında farklılık olup olmadığı konusunda hala tartışmalar mevcuttur. Lisans anlaşması ve franchising arasındaki temel faklılıkların başında anlaşmada yer alacak konular gelmektedir. Bir lisans anlaşması ürünler ve hatta bazen sadece bir ürünle sınırlı iken, franchising bir iş kavramını içerir.
İkinci farklılık konusu taraflardır. Lisans anlaşmalarında taraflar yani hem lisans alan hem de lisans veren taraf franchisinge kıyasla finansal açıdan daha güçlü, köklü ve önemli bir iş deneyimine sahip büyük işletmelerdir. Franchising de özellikle franchise alan, daha önce de belirtildiği gibi belirli bir çalışma sermayesine sahip olan ancak buna rağmen genellikle iş deneyimi olmayan girişimci profili çizer. Bir diğer farklılık, anlaşma süresinde yatar. Lisans anlaşmaları franchise anlaşmalarına kıyasla daha uzun süreli iken franchise anlaşmaları genellikle 5 ve bazen 10 yıl süreyle kısıtlıdır. Süre bitiminde franchising sözleşmesinin yenilenmesi gerekir.
Kontrol açısından lisans anlaşmaları daha fazla serbestliğe sahiptir. Lisans alan lisans verene dönmeksizin veya bu açıdan fazla bir sorun yaşamadan lisansı tamamen bir başka firmaya devredebilir. Buna karşılık franchising de franchise alan çok sıkı bir şekilde seçilir ve anlaşma süresi boyunca belirlenen performans standartları esas alınarak sürekli kontrol altında tutulur. Son olarak, lisans anlaşmalarında taraflar anlaşma öncesinde uzun müzakerelere girerler ve pazardaki konumlarını kullanarak mümkün olan en iyi anlaşma koşullarını elde etmeye çalışırlar. Franchising de ise koşullar genel olarak önceden franchise veren tarafından belirlenmiştir. Franchise alanın genellikle anlaşma şartları üzerinde fazla bir etkisi olmaz.
Arasındaki Belirgin Farklılıklar
Franchising ve lisans anlaşmaları, her ikisi de bir işletmenin fikri mülkiyet haklarını ve bilgi birikimini başkalarıyla paylaşmasını sağlayan yasal sözleşmelerdir. Her iki tür anlaşma da bazı benzerlikleri paylaşsa da, önemli farklılıklar da mevcuttur.
En önemli farklılıklardan bazıları şunlardır:
İş Fırsatı:
- Franchising: Franchise veren, franchise alanlara, markasını, ürünlerini veya hizmetlerini kullanarak kendi işlerini kurmaları ve işletmeleri için kapsamlı bir iş modeli sağlar. Bu, pazarlama, eğitim, işyeri desteği ve ürün tedariği gibi unsurları içerir.
- Lisans Verme: Lisans veren, lisans alanlara, belirli bir ürün veya hizmet üzerinde sınırlı haklar verir. Bu haklar genellikle üretim, dağıtım veya satışla sınırlıdır. Lisans veren, lisans alanlara kapsamlı bir iş modeli veya devam eden destek sağlamaz.
Kontrol:
- Franchising: Franchise veren, franchise alanlar üzerinde önemli bir kontrol seviyesine sahiptir. Bu, işyeri standartları, pazarlama faaliyetleri ve ürün veya hizmetlerin sunumuyla ilgili olabilir.
- Lisans Verme: Lisans veren, lisans alanlar üzerinde daha az kontrol sahibi olma eğilimindedir. Lisans sözleşmesi genellikle, lisans alanın belirli kalite standartlarını karşılamasını ve fikri mülkiyet haklarını korumamasını şart koşar.
Ücretler:
- Franchising: Franchise alanlar, franchise verene genellikle bir giriş ücreti ve devam eden telif hakları öder.
- Lisans Verme: Lisans alanlar, lisans verene genellikle bir lisans ücreti ve devam eden telif hakları öder.
Süre:
- Franchising: Franchise sözleşmeleri genellikle belirli bir süre için yapılır ve genellikle yenilenebilir.
- Lisans Verme: Lisans sözleşmeleri, belirli bir süre için veya belirli bir ürün veya hizmetin ömrü boyunca yapılabilir.
Hangi Anlaşma Sizin İçin Uygun?
Franchising veya lisans verme, işletmenizin hedeflerine ve ihtiyaçlarına bağlı olarak sizin için doğru seçim olabilir. İşte her seçeneğin bazı artıları ve eksileri:
Franchising Artıları:
- Kurulmuş bir iş modeli ve marka bilinirliği sağlar
- Eğitim ve destek sunar
- Pazarlama ve reklamcılıktan yararlanmanızı sağlar
- Toplu alım gücünden yararlanmanızı sağlar
Franchising Eksileri:
- Daha az kontrol sağlar
- Giriş ve devam eden ücretler yüksek olabilir
- Sınırlı esneklik sunar
Lisans Verme Artıları:
- Daha fazla kontrol sağlar
- Daha düşük giriş ve devam eden ücretler
- Daha fazla esneklik sunar
Lisans Verme Eksileri:
- Kurulmuş bir iş modeli veya marka bilinirliği sağlamaz
- Eğitim ve destek sınırlı olabilir
- Pazarlama ve reklamcılıktan yararlanmayabilirsiniz
- Toplu alım gücünden yararlanamazsınız
Karar vermeden önce, her iki seçeneğin de artılarını ve eksilerini dikkatlice tartmanız önemlidir.
Ayrıca, bir avukata danışarak sizin için hangi anlaşmanın daha uygun olduğuna dair yasal tavsiye almanız da faydalı olabilir.