Sigorta Hukuku

Sigorta Hukuku Nedir?

Sigorta Hukuku, sigorta ilişkilerini ve sigortacılıkla uğraşan müesseselerin çalışmalarını düzenleyen hukuk kurallarının bütününe ve bu kuralları bir sistem içinde tetkik eden hukuk dalına sigorta hukuku diyoruz.

Kısaca Sigorta Hukuku Tarihi

XIV. yy. İtalya’nın kıyı şehirlerinde başlamıştır. Sigortacılık başta özel kişiler tarafından geliştirildi. Cenovalılar, Venedikliler ve bazı Hansa şehirlerinde tacirler münferit olarak sigortacılık yapıyorlardı. Türkiye’de ise ilk 1872 yılında yabancı sigorta şirketleri faaliyetlerine başlamışlardır. Atatürk’ün direktifleri doğrultusunda kurulan Milli Reasürans A.Ş. ile yerli sigorta şirketleri doğmuştur. Bugün Türkiye’de Hazine Müsteşarlığı tarafından ruhsat verilmiş şirketler Türkiye’de faaliyet göstermektedir.

Ülkemizde Sigortacılık Hizmetleri

Ülkemizde sigortacılık hizmetleri Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğünce düzenlenmektedir. Sigortanın tarafları sigorta ile ilgili bir konuda anlaşmazlığa düştüklerinde Sigorta Reasürans Birliğine ve Hazine Müsteşarlığına başvuruda bulunabilirler.

Sigorta Hukukunun Niteliği

Nitelik açısından baktığımızda Sigorta Hukukunun üç yönünü görebiliriz.

• a) Sigorta Sözleşmeleri Hukuku ki, bu bölüm Ticaret Kanunun bir bölümünü teşkil eder.
• b) Ticaret Hukuku ise aynen bir Medeni Hukuk ya da Borçlar Hukuku gibi Özel Hukuk dalında yer alır.
• c) Sigorta Murakabe Kanunu niteliği biraz daha farklı olarak ve Sigorta Branşına özel düzenlenmiştir.

Sigorta Hukukun Müeyyideleri

• Sosyal hayatı düzenleyen kuralların (din, ahlak, görgü ve hukuk) hepsinin bir yaptırımı vardır. Hukuk kurallarının yaptırımı maddi, diğerlerinin yaptırımı manevidir.
• Sigorta Hukuk Kurallarının müeyyideleri;
• Ceza (Ölüm cezası, Hapis cezası. Para cezası vb.)
• Cebr-i İcra.
• Tazminat (maddi tazminat ve manevi tazminat)
• Hükümsüzlük (yokluk-butlan-geçersizlik-tek taraflı bağlamazlık halleri).
• İptal
• Kamu hizmetlerden mahrumiyet
• Bir meslek veya sanatın icrasının geçici olarak yasaklanması

Sigorta Hukukunun Konusu

Sigorta Hukuku, sigorta akdi ile ilgili şahıslar arasındaki ilişkilerle, sigortacılıkla uğraşan kurumların çalışmalarını düzenleyen hukuk kurallarını bir sistem içinde inceleyen özel hukuk dalıdır. Bu kurallar esasen Türk Ticaret Kanunun 5.Kitabı ile Sigorta Murakabe Kanununda yer almaktadır.

Sigorta Hukukunun Kaynakları

Hukukun nasıl ve ne suretle meydana geldiklerini ifade ederler. Hukukun 3 tür kaynağı vardır. Bunlar yazılı, yazısız ve yardımcı kaynaklardır. Sigorta Hukukunun Yazılı Kaynakları Türk Ticaret Kanunu TTK ‘nın 5. kitabı ve bunun dışındaki hükümleri Borçlar Kanunu, TTK md. 1264/1 uyarınca eğer TTK 5. Kitabında hüküm bulunamıyorsa Sigorta Sözleşmeleri Hakkında B.K ilgili hükümleri uygulanır. Sigorta Murakabe Kanunu, 1168 Sayılı Mükerrer Sigorta İnhisarı Hakkında Kanun.

Yazısız Kaynaklar

Herhangi bir makam tarafından konulmayan, kendiliğinden oluşan, toplum vicdanında yer alan ve bazı hukuk dallarında tali (ikinci derecede) hukuk kaynağı olan yazısız hukuk kurallarıdır. Hukuk sistemimizde örf adet hukuku olarak ifade edilir.

Yardımcı Kaynaklar

Bir hukuki uyuşmazlığın çözümünde hakimin gerekli olması durumunda yazılı ve yazısız kaynaklardan sonra başvurduğu kaynaklardır. Bunlar;

Doktrinler (ilmi görüşler): Tartışmalı olan hukukî konularda hukuk bilim adamlarının ileri sürmüş oldukları, görüş, düşünce ve kanaatlerdir.

İçtihatlar (Yargısal Kararlar): Mahkemeler tarafından verilen kararlardan çıkan hukuk kuralları olup başka mahkemeler tarafından örnek alman bir mahkeme kararıdır. Hakimler karar verirken davadaki olaya benzer bir olay hakkında üst mahkemelerin daha önce vermiş oldukları kararı dikkate alarak karar verirler. İşte örnek alınan bu üst mahkeme kararı, “içtihat” olarak kabul edilir.