Vergi Hukukunda Süreler ve Vergi Borcunun Sona Erdirilmesi

Vergi Hukukunda Süreler

Vergi hukukunda süreler gerek mükellefler/sorumlular gerekse vergi idaresi için önem arz etmektedir. Bir hakkın kullanılması bir borcun yerine getirilmesi bir süreye tabi tutulmuş ise bu süreye uyulmadığı takdirde hakkın kaybı veya yükümlülüğün ihlal edilmesi neticesi ve yaptırımları söz konusu olabilecektir.

Süreler temel olarak kanunda belirlenmiş sürelerdir. Bunun yanında idare ve yargı organı tarafından süre tayin edildiği hallerde vardır. Kanunda süre tayin edilmeyen hallerde idare tarafından tayin edilen süre 15 günden az olamaz. Kanuni sürelere örnek vermek gerekirse; Ödeme emrine karşı 7 gün içinde Vergi Mahkemesinde itiraz edilmesi aksi halde borcun kesinleşeceği. Uzlaşma talebinin tebliğden itibaren 30 gün içinde yapılması gerektiği. Vergi ile ilgili uyuşmazlıkta 30 gün içinde dava açılması gerektiği, vergi türüne göre beyanname verilme tarihleri, faturanın malın satılmasından veya hizmetin yerine getirilmesinden itibaren yedi gün içinde düzenlenmesi gerektiği, iş değişikliği işe başlamanın bir ay içinde bildirilmesi vd.

Sürelerin geçirilmesi halinde hak zayi oluyorsa bu halde hak düşürücü süre söz konusudur ki bunun anlamı süre geçtikten sonra o hakkı kullanma imkanının ortadan kalkmasıdır.

VUK da sürelerin gün, hafta, ay gibi farklı zaman dilimi ile ifade edildiği nasıl hesaplanması gerektiği ayrı ayrı düzenlenmiştir.

– Süre gün olarak belli edilmişse başladığı gün (tebliğ edildiği gün) hesaba katılmaz ve son günün tatil saatinde biter. Süre tebliğ tarihini takip eden günden itibaren başlar. 01.03.2023 tarihinde tebliğ edilmiş ve 7 günlük süre verilmiş ise son gün 08.03.2023 tarihidir.

– Süre hafta veya ay olarak tayin edilmişse başladığı güne son haftaya da ayda karşılık gelen günün tatil saatinde biter. Pazartesi tebliğ edilmiş bir hafta süre verilmişse takip eden haftanın Pazartesi günü mesai bitiminde süre sona erer. 25 Mart 2006 tebliğ yapılmış bir ay süre verilmişse 25.04.2006 tarihi mesai bitiminde süre sona erer. Hemen belirtelim ki bir aylık süre bazen 30 bazen 31 gün, şubat ayı örneğinde ise 28 veya 29 gün olabilir.

– Sürenin sonu belli bir günle belirlenmişse (örneğin GVK GV Beyannamesi takip eden ayın 20. günü) belirlenen günün tatil saati bitiminde süre sona erer.

Sürenin sonu tatil gününe rast gelirse takip eden iş gününde işlem yapılır. Sürelerde tatil günleri süreye dâhildir.

Mücbir sebep ( ağır kaza, ağır hastalık, tutukluluk, yanıgın, yer sarsıntısı, sel-su baskını, sahibinin iradesi dışında defter belgelerin elden çıkması vb) yani kişilerin iradesi dışında meydana gelen ve kaçınılmaz ve karşı koyulmaz olayların varlığı halinde, zor durum ve ölüm halinde süreler uzatılabilmekte veya hak zayi olmayabilmektedir.

Vergi Borcunun Sona Erdirilmesi

Vergi borcunu sona erdiren haller,

Ödeme

Vergi borcunun kanuna uygun olarak ifa edilmesidir.

Takas

Hatalı olarak fazla tahsil edilen vergi miktarının mükellefe iade etmek yerine, onun vadesi dolmuş bir başka vergi borcuna karşılık saymak takas işlemidir.

Zamanaşımı (tahsil zamanaşımı ve tahakkuk zamanaşımı)

Vergi hukukunda zamanaşımı, belli bir süre geçtikten sonra devletin vergi tarh etme ya da tarh edilmiş vergileri cebri icra yoluyla tahsil etme yetkisinin sona ermesi sonucunu doğuran bir kurumdur.

Terkin

Vergi hukukunda ise terkin kavramı, belirli hukuki sebeplere dayanarak “vergi alacağını ve cezalarını bütün hukuki sonuçlarıyla ortadan kaldıran bir idari işlemi” ifade eder.

Vergi Afları

Vergi afları, genel olarak vergi toplamayı kolaylaştırmak amacıyla çıkarılır. Vergi gelirlerinde artış hedeflemeyen vergi afları istisnai uygulamalardır.

• Ayrıca Bakınız: Vergi borcu icraya düşer mi?