Devletin Temel İlkeleri

Devletin Temel İlkeleri Nelerdir?

1. Cumhuriyetçilik:

Devlet şekli olarak Cumhuriyet egemenliğin kişi ya da zümreye değil toplumun tümüne ait olan bir devleti ifade eder. Devlet organları seçimle belirlenir.

2. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık:

Atatürk milliyetçiliği akılcı çağdaş, medeni ileriye dönük demokratik toplayıcı insani barışçıdır. Bu milliyetçilik milliyetçiliği reddeden akımlara karşı olduğu gibi ırkçılığa ve şovenizme de karşıdır.

3. Laiklik:

Anayasanın 2. maddesi laik devlet ilkesinden bahsetmektedir. Laikliğin din hürriyeti ve din ile devlet işlerinin ayırdığı olarak iki cephesi vardır. Laik bir devletin açıkça ya da zımnen bir dini olamaz. Laikliğin bir diğer unsuru ise çeşitli dinlerin mensupları arasında kanun önünde ayrılık yapmaması hepsine eşit işlem yapmasıdır. Laik bir devlette din kurumları devlet fonksiyonlarına giremeyeceği gibi devlet kurumları da din fonksiyonlarını ifa edemez.

4. Demokratik Devlet:

İnsan haklarına saygılı demokratik devlet; liberal hürriyetçi batıcı demokrasi denen kavramlardır.

Unsurları

• Başlıca karar organlarının genel oya dayanması
• Bu organları belirlemek üzere yapılan seçimlerde en az 2 alternatif olması.
• Anayasada temel hak ve hürriyetlere geniş olarak yer verilmesi ve devlet otoritesinin temel haklar karşısında sınırlandırılmış olması. Başlıca Karar Organlarının Genel Oya Dayanması

Seçimlerin ilkeleri

Genel Oy İlkesi: Herkesin seçimlere katılabilmesi ilkesidir.

Eşit Oy İlkesi: Herkesin tek oy hakkına sahip olmasıdır.

Seçimlerin Serbestliği: Seçmenlerin baskı ya da dayatma altında olmadan kendi hür iradeleri

ile seçim yapmalarıdır.

Oy Gizliliği Açık sayım-döküm: Oy kullanımı tamamlanınca sandıkların kamuoyu huzurunda açılıp sayılmasıdır

Seçimlerin tek dereceli olması: Seçmenlerin doğrudan doğruya kendi temsilcilerini seçmeleridir. Seçimlerin yargı organlarının denetiminde yapılması.

Çok partili siyasi hayat; Demokratik devletin bir diğer unsuru siyasi partilerdir. 1982 Anayasasına göre siyasi partiler demokratik toplumun vazgeçilmez unsuru olarak belirtilmiştir.

5. İnsan Haklarına Saygılı Devlet:

1982 anayasasının 12.maddesi 1961 anayasasının 10.maddesindeki formülü benimseyerek “herkes kişiliğine bağlı dokunulmaz devredilemez temel hak ve hürriyetler sahiptir demektedir. 1982 anayasasının temel hak ve hürriyetlerle ilgili maddelerinin yazımında Türkiye’nin taraf olduğu milletler arası insan hakları sözleşmeleri ve özellikle Avrupa İnsan hakları Sözleşmesi ile uyum ve paralellik sağlanmasına daha büyük çaba gösterilmiş olduğu göze çarpmaktadır.

6. Hukuk Devleti:

Anayasamızın 2.maddesinde Cumhuriyetin nitelikleri arasında sayılan Hukuk Devleti ilkesi en kısa tanımıyla vatandaşların hukuki güvenlik içinde bulundukları Devletin eylem ve işlemlerinin hukuk kurallarına bağlı olduğu bir sistemi anlatır. Bu ilke her şeyden önce devletin işlemlerinin hukuk kurallarına bağlılığını ifade eder. Hukuk kurallarına bağlılığı sağlayacak mekanizma ise devletin eylem ve işlemlerinin yargı denetimi altında bulunmasıdır.

7. Sosyal Devlet:

Sosyal devlet veya refah devleti kavramı devletin sosyal barışı ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla sosyal ve ekonomik hayata aktif müdahalesini meşru ve gerekli gören bir kavramı ifade eder. Sosyal devlet devletin sosyal ve ekonomik hayata müdahalesi yoluyla sınıf çatışmalarını yumuşatan ve milli bütünleşmeyi sağlamaya çalışan bir devlet anlayışıdır.

8. Eşitlik:

Eşitlik ilkesi 1982 anayasasının 10.maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre; Herkes, dil, ırk renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.